Laagfrequent windmolengeluid verstoort diepe slaap – overal in Groningen, elke nacht.

 

Hier vindt u informatie over geluidsmetingen en onafhankelijk burgeronderzoek naar de invloed van laagfrequent windmolengeluid op de diepe slaap (N3). Ons doel is om de impact van dit geluid op de diepe slaap te onderzoeken en u de middelen te bieden om deel te nemen aan dit belangrijke project, dat onder andere bestaat uit het ontwikkelen van een gratis app, de LFN Monitor, om landelijk en van nacht tot nacht in kaart te brengen hoe de slaap wordt beïnvloed door nabije windmolens. Samen kunnen we een verschil maken!

 

LFN staat voor Low Frequency Noise: het laagfrequente windmolengeluid.

 

Maar LFN is ook onze slogan: Let’s Free N3! – Vrije toegang tot ongestoorde diepe slaap voor iedereen.

 

Wat is vrije toegang tot ongestoorde diepe slaap?

 

Normaliter duurt een N3-fase 20 tot 40 minuten en wordt deze ongeveer drie keer per nacht herhaald, zodat het totaal uitkomt op circa 90 minuten diepe slaap. Bij verstoring worden deze fases vaak al na 5 of 10 minuten afgebroken, waardoor de slaper niet aan die 90 minuten toekomt.

 

In welke zin is N3 niet meer vrij?


Voor steeds meer mensen wordt ongestoorde diepe slaap bemoeilijkt of zelfs onmogelijk gemaakt door de voortdurende uitbreiding van windparken in Nederland en op de Noordzee.


Voor hen is diepe slaap nog wel mogelijk – maar alleen door te logeren, te verhuizen of uiteindelijk te emigreren.


Dat is geen vrijheid, maar gedwongen worden.

 

Let’s Free N3! is onze oproep om ongestoorde diepe slaap te beschermen als fundamenteel mensenrecht.

 

De LFN Monitor app

 

Energietransitie is een nobel streven, maar mag nooit ten koste gaan van de volksgezondheid – en dus niet van onze diepe slaap. Indien ons onderzoek aantoont dat dit wél gebeurt, moeten windmolens ’s avonds en ’s nachts in hun draaien worden beperkt.

 

Alleen onweerlegbaar bewijs kan die verandering afdwingen – en dat bewijs zijn wij aan het verzamelen. Nu nog met verschillende apps en programma's van derden, straks met één gratis app, LFN Monitor, die alle benodigde metingen integreert en voor onderzoekers beschikbaar maakt via een interactieve kaart van Nederland.

 

Laagfrequent geluid en laagfrequente hersengolven

 

Niet alleen de diepe slaap (N3) maar ook de lichte slaap (N1 en N2) en de droomslaap (REM) worden door het lichaam mogelijk gemaakt met laagfrequente hersengolven. Hieronder zullen we kort ingaan op de eigenschappen van die andere slaapfases. Houd hierbij in gedachten dat windmolens trillingen produceren tussen (vooral) de 0 en 75 Hz, met de meeste energie onder de 20 Hz, die kilometers ver door muren dringen, de grond en vloer doen trillen, en de schedel doen trillen. Vooral de infrasone frequenties onder de 10 Hz zijn niet of nauwelijks met oordopjes of isolatiemateriaal tegen te houden. En wat de frequenties onder de 5 Hz betreft is het zo dat enkel massa (bijvoorbeeld dikke lagen beton, als in een bunker zonder ramen) de energie kan absorberen.

 

voorbeeld van het geluidsspectrum nabij een windmolenpark

 

De trillingen van de windmolens bevinden zich dus in hetzelfde vaarwater als de trillingen van de hersenen. Het is inmiddels onze ervaring, en die van onderzoekers voor ons (bijv. Basner et al, 2011 en 2013), dat de diepe slaap gevoeliger lijkt voor verstoring dan de andere fases, maar dat bij een voldoende hoog volume (geluidsdruk in decibellen) ook de lichte slaap en droomslaap onderbroken kunnen worden, met als gevolg een nachtelijk ontwaken. Verstoring van de diepe slaap hoeft niet per se tot een volledig ontwaken te leiden: de slaap gaat in veel gevallen verder, maar in de vorm van lichte slaap en droomslaap. De slaapkwaliteit gaat in zulke gevallen omlaag zonder dat men het in de gaten heeft.

 

De slaapfases

 

De vier slaapfases van de slaapcyclus zijn non-REM 1 (afgekort als N1), non-REM 2 (N2), non-REM 3 (N3, de diepe slaap), en REM ("rapid eye movement": de droomslaap). N1 en N2 vormen samen de lichte slaap.

Tijdens de lichte slaap produceren de hersenen thètagolven (4 tot 8 Hz) en alfagolven (8 tot 14 Hz). Tijdens de N2 fase nemen de thetagolven toe en treden er ook zogenaamde slaapspoelen (spindles) en K-complexen op. Een slaapspoel bestaat uit golven van 12 tot 14 Hz die minder dan een seconde duren (snelle slaapspoelen bestaan uit golven tussen de 13 en 16 Hz). K-complexen zijn trage, hoog-amplitude golven met een dominante frequentie onder de 2 Hz (vaak rond 0,5 – 1 Hz voor de negatieve piek). Ze behoren tot de delta-bandbreedte, net als de slow waves in diepe slaap, en kunnen daarom theoretisch door dezelfde laagfrequente trillingen worden beïnvloed. Door de korte duur van slaapspoelen en K-complexen is niet met slaap-apps te onderzoeken in hoeverre ze verstoord worden door laagfrequent geluid. Alleen EEG zou dit in kaart kunnen brengen. Maar dat verstoring mogelijk is, dat is beslist plausibel.

 

De N3 wordt gekenmerkt door deltagolven (0,5 - 4 Hz). Over de N3 fase leest u meer op de pagina over ons slaaponderzoek.

 

Tijdens REM produceert de slaap weer thètagolven (4 – 8 Hz), maar er is ook snellere activiteit (beta- en gammagolven >25 Hz) die lijkt op waakbewustzijn – vandaar de Engelse term paradoxical sleep. Van alle slaapfases lijkt REM het minst gevoelig voor verstoring, maar omdat hij deels op thètagolven draait, is beïnvloeding door windturbine-infrageluid niet uitgesloten.

 

Om te citeren uit het eerder genoemde Lancet artikel van professor Mathias Basner et al (Auditory and non-auditory effects of noise on health, 2013): "Whether noise will induce arousals depends not only on the number of noise events and their acoustical properties, but also on situational moderators (such as momentary sleep stage) and individual noise susceptibility."

De noodzaak van onderzoek

Wij geloven dat er meer en beter onderzoek nodig is naar de invloed van laagfrequent windmolengeluid op de diepe slaap, onder grotere aantallen participanten. Voor dit project zijn wij uit op samenwerking met academici en onderzoekers: neurologen, somnologen en deskundigen op het gebied van akoestiek. We streven ernaar om een dieper inzicht te krijgen in de nadelige gezondheidseffecten (o.a. door verstoring van het glymfatische systeem van de hersenen) en de mogelijke oplossingen, waaronder het beperken van windmolengeluid in de avond en nacht.

Participeer in het project

Wij nodigen u uit om deel te nemen aan ons project! Er zijn verschillende manieren waarop u kunt bijdragen:

 

Over de achtergrond van dit project, zie:
https://www.hilding.nl/n3

Contact: info@lfn3.nl